Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012

Τ' αγάλματα δεν είναι πια στο μουσείο...



Μια μαύρη, εφιαλτική μέρα για την Ελλάδα ξημέρωσε σήμερ με την ληστεία στο Μουσείο Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαίας Ολυμπίας. Η χώρα μας δέχθηκε «ένα ακόμα χτύπημα στο ηθικό της» όπως ανέφερε στον ιστότοπό της η ισπανική εφημερίδα «Εl Pais» και έγινε αρνητικό σημείο αναφοράς σε ολόκληρο τον κόσμο μέσα από τα δημοσιεύματα των κολοσσών της ενημέρωσης. Ταυτοχρόνως, η δεύτερη περίπτωση ληστείας, 40 μέρες μόλις μετά την κλοπή στην Εθνική Πινακοθήκη, δημιουργεί σημαντικά ερωτηματικά και οδήγησε τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλο Γερουλάνο, πολιτικό προϊστάμενο, να υποβάλει στον πρωθυπουργό την παραίτησή του.
Το μουσείο Ολυμπιακών Αγώνων έμεινε χωρίς φύλακα από τις 6.30 έως τις 7.30 το πρωί. Λειτουργούσε μόνο ο συναγερμός. Λίγα λεπτά μετά τις 7.30 και ενώ η φύλακας βάρδιας του μουσείου τον είχε απενεργοποιήσει, όπως γίνεται κάθε πρωί μετά την είσοδό της στον χώρο, δύο άτομα με στολή παραλλαγής, κουκούλες και καλάσνικοφ εισέβαλαν και την ακινητοποίησαν. Της ζήτησαν χρυσά στεφάνια και γραμματόσημα κι εκείνη απάντησε πως δεν υπάρχουν τέτοια εκθέματα στο μουσείο.
Αφού την έδεσαν σε ένα άγαλμα και τη φίμωσαν, έσπασαν τις προθήκες και αφαίρεσαν περί τα 65- 68 πήλινα και κυρίως χάλκινα αντικείμενα. Καθώς οι προθήκες είναι από χοντρό κρύσταλλο, οι δράστες άνοιξαν τρύπα με κάποιο βαρύ εργαλείο (πιθανώς βαριοπούλα) και άρπαξαν αντικείμενα μικρού μεγέθους. Ανάμεσά τους δύο χρυσά σφραγιστικά δαχτυλίδια από την προϊστορική περίοδο και ένα χάλκινο αγαλματίδιο που επρόκειτο να ταξιδέψει για έκθεση στο Βερολίνο. Οι θησαυροί της χώρας μας πέρασαν σε μια στιγμή στα χέρια των αρχαιοκαπήλων και χάθηκαν, δείχνοντας ταυτοχρόνως σε ποια κατάσταση διάλυσης βρισκόμαστε.
Ο ένας από τους δύο μιλούσε σπαστά ελληνικά. Μόλις ολοκλήρωσαν το έργο τους, ετράπησαν σε φυγή. Η αστυνομία δεν βρήκε το μέσον με το οποίο διέφυγαν ή την κατεύθυνσή τους και εξαπέλυσε ανθρωποκυνηγητό. Τα γεγονότα μέσα στο μουσείο καταγράφηκαν από κλειστό κύκλωμα. Το κύκλωμα, όπως και ο συναγερμός, τοποθετήθηκαν μετά την ανακαίνιση του κτηρίου κατά το 2004. Δεν είχαν τοποθετηθεί άλλα συστήματα ασφαλείας.
Η επιχείρηση διήρκεσε λίγα λεπτά. Χαρακτηριστικό είναι ότι η δεύτερη φύλακας που έφτασε στο χώρο περί τις 8 παρά τέταρτο, βρήκε τη συνάδελφό της φιμωμένη και δεμένη και το μουσείο καταληστευμένο. Σήμανε συναγερμό και αμέσως ειδοποιήθηκε η αστυνομία και η έφορος Ολυμπίας Γεωργία Χατζή.
Η κ. Χατζή ειδοποίησε αμέσως το υπουργείο Πολιτισμού. Κλιμάκιο από τη γενική γραμματέα Λίνα Μενδώνη και τη γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων Μαρία Βλαζάκη ξεκίνησε. Ταυτοχρόνως ειδοποιήθηκε και κλιμάκιο της διεύθυνσης αρχαιοκαπηλίας.
Πολύ σύντομα η Ελλάδα μουδιασμένη παρακολουθούσε τη νέα της μεγάλη ταπείνωση. Μια ληστεία στο μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας είναι κάτι που επισύρει την προσοχή διεθνώς. Ισως γι’ αυτό το λόγο έγινε άλλωστε και η επιλογή, όπως αναφέρουν έμπειροι αρχαιολόγοι (ο καθηγητής Πανεπιστημίου Πάνος Βαλαβάνης, η γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων Μαρία Βλαζάκη και ο έφορος αρχαιοτήτων Δημήτρης Αθανασούλης). Πρόκειται για μια τουλάχιστον ύποπτη περίπτωση, η οποία, ωστόσο, υποβοηθήθηκε από τις τραγικές ελλείψεις στον χώρο της φύλαξης αρχαιοτήτων: πεπαλαιωμένα συστήματα, δραματικές ελλείψεις προσωπικού και απουσία ηλεκτρονικών μέσων φύλαξης όσο και ελέγχου των επισκεπτών.
Ενώ τα μέτρα φύλαξης αρχαιοτήτων παγκοσμίως εξελίσσονται, η Ελλάδα, με τόσο σημαντική πολιτιστική κληρονομιά, έχει μόνο σε ένα μουσείο με θερμικές κάμερες στην είσοδο. Δεν υπάρχει άλλο που να έχει ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου κατά την είσοδο λόγω σημαντικού κόστους. Επίσης, τα συστήματα συναγερμού είναι ελλειπή και συχνά δεν καλύπτουν τις βιτρίνες (όπως και στην προκειμένη περίπτωση). Τέλος, οι ελλείψεις προσωπικού είναι τεράστιες και υπηρετούν λιγότεροι αρχαιοφύλακες από τους μισούς (1.200/ 3.700 οργανικές θέσεις). Αυτός είναι ο λόγος που υπάρχουν για κάποιες ώρες κενά ασφαλείας όπως και στο συγκεκριμένο μουσείο. Κενά τα οποία με μαθηματική ακρίβεια οδηγούν στην παραβίαση των μουσείων, όπως επανειλημμένα αναφέρουν οι έφοροι και οι φύλακες αρχαιοτήτων όλης της Ελλάδας.
«Αυτά είναι τα αποτελέσματα του μνημονίου» αναφέρει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Υπαλλήλων Φύλαξης Αρχαιοτήτων (ΠΕΥΦΑ) Γιάννης Μαυρικόπουλος. «Αυτά είναι καταρχήν τα αποτελέσματα της εφεδρείας. Είχαμε που είχαμε προβλήματα, οξύνθηκαν με το μέτρο αυτό».
Το περασμένο φθινόπωρο, οπότε και πολλοί αρχιφύλακες και αρχαιοφύλακες βγήκαν σε εφεδρεία, οι έφοροι αρχαιοτήτων όλης της Ελλάδας έστειλαν αναφορές στο υπουργείο, ζητώντας την πρόσληψη προσωπικού. Οσον αφορά στην αρχαία Ολυμπία, στις 4 Νοεμβρίου του 2011 η προϊσταμένη Γεωργία Χατζή με επιστολή προς το υπουργείο τόνιζε: «λόγω των πολλών αφυπηρετήσεων υπαλλήλων μας και των παραιτήσεων που γίνονται λόγω των επικρατουσών οικονομικών συνθηκών, έχουμε αποχωρήσεις υπαλλήλων. Στις 31 Οκτωβρίου αποχώρησε και το εποχικό προσωπικό που μας είχε ενισχύσει και είχαμε δυνατότητα να έχουμε ανοιχτά όλα τα μουσεία και τον χώρο». Εκτοτε, καμία πρόσληψη δεν έγινε.
Ο γενικός γραμματέας της ΠΕΥΦΑ Γιώργος Δημακάκος τονίζει: «τα προβλήματα στον κλάδο είναι διαχρονικά. Προσλήψεις έχουν να γίνουν στην πραγματικότητα από το 1995 οπότε και προσελήφθη ικανός αριθμός φυλάκων. Εκτοτε, ελάχιστοι προσελήφθησαν το 2004 ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων, ενώ περί τους 200 μονιμοποιήθηκαν από το διάταγμα Παυλόπουλου. Αλλοι 194 μπήκαν στην υπηρεσία πριν από ένα χρόνο.»
Οι δραματικές ελλείψεις επισημαίνονται διαρκώς. Τόσο ο κ. Μαυρικόπουλος όσο και ο κ. Δημακάκος υπογραμμίζουν πως πρέπει να ληφθούν δραστικά και έκτακτα μέτρα, καθώς πλέον υπάρχει κίνδυνος ακόμη και για τη ζωή των φυλάκων και των άλλων εργαζομένων. «Φοβόμαστε ότι τα χτυπήματα θα συνεχιστούν- κάτι που απευχόμαστε, αλλά δεν μπορούμε παρά να είμαστε καχύποπτοι- και πρέπει να ληφθούν όλα τα μέτρα. Μην ξεχνάμε ότι προστατεύοντας τον πολιτισμό μας προστατεύουμε την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά» λέει ο κ. Μαυρικόπουλος.
Ο κ. Δημακάκος μας ενημέρωσε ότι στο συγκεκριμένο μουσείο υπηρετούν τέσσερις φύλακες. Μία λείπει με αναρρωτική και μία με την κανονική της άδεια (οι αρχαιοφύλακες σπανίως φεύγουν το καλοκαίρι, λόγω της φύσης του επαγγέλματός τους). Από τις άλλες δύο, η μία πήγε στις 7.30 και η δεύτερη στις 8 παρά τέταρτο. Το περιστατικό είχε ήδη γίνει.
«Σίγουρα μία ή δύο φύλακες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ένα τέτοιο γεγονός» λέει ο κ. Δημακάκος. Όμως, όσοι φύλακες και αν είναι, δεν μπορούν να κάνουν τίποτα μπροστά σε δύο ληστές με καλάσνικοφ. Θυμίζουμε ότι έχουν κλαπεί μεγάλα μουσεία όπως στο Σάο Πάολο ή στη Νορβηγία (μουσείο Μουνκ) που εκλάπησαν εν ώρα λειτουργίας διότι ο φύλακας δεν είναι σε θέση να αντιδράσει με το όπλο στον κρόταφο.»

Ο φόβος των ανθρώπων της αρχαιολογικής υπηρεσίας είναι πολύ μεγάλος. Θεωρούν ότι από εδώ και πέρα μια νέα περίοδος για τη φύλαξη των αρχαιοτήτων ξεκινά, με απρόβλεπτες συνθήκες. Η λήψη μέτρων, η παράλληλη φύλαξη αρχαιοτήτων με τη συνδρομή ίσως των αστυνομικών δυνάμεων, ο εκσυγχρονισμός των μέτρων, είναι πλέον επιτακτικά. Σε όποια κατάσταση και αν βρίσκεται η χώρα, δεν υπάρχουν δικαιολογίες αλλά ούτε και χρόνος.

2 σχόλια:

Walt είπε...

Ήρθα εδώ από το site της LIFO.
Πολύ καλό άρθρο!

In situ είπε...

Ευχαριστω πολύ και για την επίσκεψη και για τα καλά λόγια. Η Lifo μου έκανε μεγάλη αβάντα είναι αλήθεια!