Ενα κοριτσάκι 2400 ετών ζωντάνεψε

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ

Η Μύρτις κοντεύει τα δυόμιση χιλιάδες χρόνια, η ζωή της ωστόσο υπήρξε μικρή. Πέθανε σε ηλικία μόλις 11 ετών, στον λοιμό που έπληξε την αρχαία Αθήνα, κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Τη βάφτισε με όνομα εποχής η Εφη Μπαζιωτοπούλου- Βαλαβάνη που ήταν επικεφαλής των ανασκαφών. Ωστόσο, το κοριτσάκι, μας βοήθησε να μάθουμε ποιο ήταν το μικρόβιο που σκόρπισε τον θάνατο στην αρχαία Αθήνα.
Ο Μανώλης Παπαγρηγοράκης έκανε την έρευνα από τα δόντια της, καθώς και από δόντια άλλων σκελετών που εντοπίσθηκαν έξω από τον Κεραμεικό, στον λεγόμενο «τάφο του λοιμού» (430- 426 π.Χ.) κατά τις ανασκαφές των ετών 1994- 1995 για το μετρό.
«Η συγκίνηση μου ήταν μεγάλη όταν αντίκρισα το πρόσωπο της Μύρτιδος» θα πει ο Μανωλης Παπαγρηγοράκης που έκανε την ανάπλαση του κρανίου. «Δεν ήξερα άλλο για εκείνη παρά μόνο πως ήταν ένα κοριτσάκι που κατοικούσε στην Αθήνα την εποχή του Πελοποννησιακού πολέμου, έζησε την πολιορκία και τον Λοιμό και πέθανε, κατά πάσα πιθανότητα, από τυφοειδή πυρετό.»
Η διάλεξη του κ. Παπαγρηγοράκη θα δοθεί σήμερα στις 7μμ στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως.

Πριν αρρωστήσει και μέχρι τα 6-7 της χρόνια «ζούσε μάλλον στο γυναικωνίτη μαζί με τα αδέλφια της, αγόρια και κορίτσια, έπαιζε εφεδρισμό και τραμπάλα, με τα κατοικίδια, κυρίως πουλιά και σκύλους, ενώ είχε επιπλέον κούκλες. Ανατρεφόταν με παραμύθια και παιχνίδια, ενώ από το 7ο έτος τους τα αγόρια πήγαιναν στο σχολείο, και τα κορίτσια μάθαιναν στο σπίτι στοιχειώδη ανάγνωση και γραφή από την μητέρα τους, αλλά και να υφαίνουν να κεντούν και να διευθύνουν το νοικοκυριό. Οπωσδήποτε θα συμμετείχε σε οικογενειακές τελετές, όπως ο γάμος και η κηδεία, αφού η φροντίδα των νεκρών ήταν γυναικεία δουλειά. Αν ανήκε σε χαμηλή κοινωνική τάξη θα βοηθούσε, ήδη στα 11 της, στις αγροτικές εργασίες. Αν ήταν δούλη θα ήταν ήδη ένα σκληρά εργαζόμενο κορίτσι.»
Οι ερευνητές δεν θέλησαν να αποδώσουν στην έκφραση του προσώπου της «τον πόνο που ίσως έζησε πριν πεθάνει, την ασίγαστη δίψα που οδηγούσε τους ανθρώπους που νοσούσαν να συνωστίζονται στις πηγές και στα πηγάδια της πόλης, την αγωνία του επερχόμενου θανάτου και τη φρίκη από αυτό που έβλεπε γύρω της, τους γονείς, τα αδέλφια και τις φίλες της να πεθαίνουν ο ένας μετά τον άλλο από την τρομερή επιδημία. Προτιμήσαμε ένα ελαφρύ μειδίαμα που προσδίδει την αίσθηση της εσωτερικής γαλήνης και αταραξίας που θα είχε αν γνώριζε πως μαζευτήκαμε όλοι σήμερα, εδώ στους πρόποδες του Παρθενώνα, 2400 χρόνια μετά, για να αντικρίσουμε με έκπληξη, θαυμασμό και συγκίνηση το παιδικό της πρόσωπο.»

Στις 15 Απριλίου θα εγκαινιαστεί έκθεση με τίτλο «Μύρτις: πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν» στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή και στη συνέχεια θα ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα καθώς και στο εξωτερικό. Η Μύρτις διατηρούσε ένα σημαντικό χαρακτηριστικό παιδιού αυτής της ηλικίας, δηλαδή τη νεογιλή οδοντοφυΐα συγχρόνως με τη μόνιμη. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα της ανάπλασης και η παρουσίαση σε σχετική έκθεση.
«Είχαμε στη διάθεσή μας το κρανίο ακέραιο, με τις δύο γνάθους, κάτι σπάνιο» σημείωσε ο κ. Παπαγρηγοράκης. Το κρανίο σαρώθηκε σε αξονικό τομογράφο από τον Π. Τούντα και ομάδα του ΤΕΙ Κρήτης, με τους κ. Μαραβελάκη και Αντωνιάδη δημιούργησε ένα μοντέλο, πιστό αντίγραφο του αρχαίου κρανίου.
Η ανάπλαση του προσώπου έγινε στη Σουηδία, από τον ειδικό γλύπτη Οσκαρ Νίλσον.
Η σύγκριση δείχνει ότι οι Ελληνες έχουν ίδιο πρόσωπο με τους αρχαίους, αλλά διαφορετικό εγκεφαλικό κρανίο (επάνω τμήμα της κεφαλής), το οποίο έχει υποστεί μεταβολή λόγω της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Η Μύρτις έγινε καστανή, επειδή σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η πλειονότητα των ανθρώπων της εποχής είχε καστανά μαλλιά.
Υ.Γ. Να ξεκαθαρίσουμε ότι το "αποκλειστικό" αφορά στις φωτογραφίες.