Το πατρικό του Αταττούρκ

Είναι μουσείο εδώ και δεκαετίες, ήρθε η ώρα να γίνει και μνημείο; Η κήρυξη για το σπίτι του Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη, μέσα στον περίβολο του Τουρκικού Προξενίου, ιδιοκτησίας του τουρκικού κράτους, επρόκειτο να συζητηθεί σήμερα το απόγευμα στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Τίτλος του θέματος, στην ημερήσια διάταξη: χαρακτηρισμός ή μη ως μνημείου της οικίας- μουσείου του Μουσταφά Κεμάλ Αταττούρκ, εντός του περιβόλου του Γενικού Προξενείου της τουρκικής δημοκρατίας.» Πλην όμως, ο ιδιοκτήτης (τουρκικό προξενείο) ζήτησε αναβολή, ώστε να συμπληρώσει τον φάκελο. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Ότι θέλει να δει τι σημαίνει κήρυξη και ποιες υποχρεώσεις συνεπάγεται.
Πώς εισήχθη το θέμα; Οι ιδιοκτήτες ενδιαφέρονταν να κάνουν επισκευές και απευθύνθηκαν στην Πολεοδομία για τις σχετικές άδειες. Εκείνη τους παρέπεμψε στο υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, όπως ορίζει ο αρχαιολογικός νόμος, επειδή το κτήριο είναι ηλικίας άνω των 100 ετών. Η διεύθυνση νεωτέρων μνημείων συζητά την κήρυξή του, όπως έχει δικαίωμα σύμφωνα πάντοτε με τον αρχαιολογικό νόμο.
Ο Μουσταφά Κεμάλ Αταττούρκ γεννήθηκε το 1881 στη Θεσσαλονίκη, σε αυτό το τριώροφο ακίνητο, το οποίο είχε κτίσει ο πατέρας του και βρίσκεται στη σημερινή συμβολή των οδών Αποστόλου Παύλου και Αγίου Δημητρίου (τότε Γενί Καπί και Νουμάν Πασά). Σε αυτό φαίνεται να καταλήγουν οι ιστορικοί, σύμφωνα με τις μαρτυρίες και τα ιστορικά ντοκουμέντα, αν και κάποιοι ακόμη διατείνονται πως είχε γεννηθεί στη Χρυσαυγή Λαγκαδά, όπου ζούσε ένας αδερφός της μητέρας του. Στη Χρυσαυγή πήγε σχολείο, έχοντας πρώτο δάσκαλο έναν Ελληνα παπά. Εκεί είχε μετακομίσει με τη μητέρα και την αδερφή του ύστερα από τον θάνατο του πατέρα του, όταν ο ίδιος ήταν οκτώ ετών.
Στο χωριό ο μικρός Μουσταφά έζησε μαζί με τη μητέρα του και την αδελφή του για δύο χρόνια «διώχνοντας τις κάργες» από τα φασουλοχώραφα του θείου. Εκεί έμαθε να αγαπά τη λιτή διατροφή και άκουσε τις πρώτες νουθεσίες της μητέρας του να γίνει ιερωμένος του μωαμεθανισμού. Ο ίδιος, ωστόσο, προτίμησε να ακολουθήσει καριέρα στρατιωτικού. Σπούδασε σε ειδική προπαρασκευαστική σχολή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία στεγαζόταν στο σημερινό κεντρικό κτίριο της παλιάς Φιλοσοφικής σχολής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μετά από σπουδές στο Μοναστήρι και την Κωνσταντινούπολη, και υπηρεσιακή εξορία στη Μέση Ανατολή, επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και συμμετείχε στη μυστική οργάνωση των Νεότουρκων. Αυτοί προκάλεσαν την ανατροπή του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ, ο οποίος έζησε εξόριστος στην πόλη υπό την εποπτεία του Μουσταφά Κεμάλ. Ηταν μια πόλη που πάντοτε αγαπούσε και σε πολλές ιδιωτικές του στιγμές τη νοσταλγούσε, την τραγουδούσε και τη θυμόταν.
Το 1935, το δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης παραχώρησε στο Τουρκικό κράτος το σπίτι όπου έμενε. Μετατράπηκε σε μουσείο αφιερωμένο σε εκείνον. Το ψηλοτάβανο κτήριο, το οποίο χρονολογείται πριν το 1870, είναι τριώροφο με αυλή. Ξαναβάφτηκε το 1981 στο αρχικό του ροζ χρώμα. Πολλά έπιπλα είναι αυθεντικά, ενώ υπάρχουν και αντίγραφα από το μαυσωλείο του Ατατούρκ, από το παλάτι Ντολμάμπαχτσε και από το Τοπ Καπί στην Κωνσταντινούπολη. Στους τοίχους υπάρχουν φωτογραφίες του Κεμάλ από διάφορες περιόδους της ζωής του καθώς και όλα τα έγγραφα που σχετίζονται με τα σχολικά χρόνια του.
Τα προσωπικά του αντικείμενα βρίσκονται σε προθήκες στον δεύτερο όροφο και θυμίζουν πόσο κομψός και καλοντυμένος ήταν. Μια ροδιά, φυτεμένη από τον πατέρα του Κεμάλ, μεγαλώνει ακόμα στην αυλή. Το μουσείο λειτουργεί καθημερινά 10πμ- 5μμ και η είσοδος είναι ελεύθερη. Αποτελεί μαγνήτη για τους γείτονές μας. Κάθε χρόνο περισσότεροι από 25.000 Τούρκοι το επισκέπτονται, πραγματοποιώντας ένα όνειρο ζωής.